Jakie są zwyczaje andrzejkowe?

Andrzejki tradycyjne obchodzone są 30 listopada, choć zwykle ich świętowanie rozpoczyna się wieczorem 29 listopada.

Czym są andrzejki - historia i tradycja

Dzień ten od wieków był obchodzony w naszym kraju, zwłaszcza przez młode, niezamężne kobiety. Wierzono bowiem, że św. Andrzej wskaże im przyszłego męża. Wieczór stał pod znakiem tradycyjnych gier, których celem było ustalenie, kto będzie przyszłym wybrankiem danej panny.

Od kiedy jednak obchodzimy Andrzejki? Historia i tradycja święta sięga XVI wieku. Pierwsze wzmianki o obchodzeniu Andrzejek i przepowiadaniu przyszłości pochodzą z 1557 roku. Przed wiekami wierzenia związane z tym świętem były przez młode kobiety traktowane bardzo poważnie. W czasach nowożytnych Andrzejki straciły poczucie magii i stały się czasem towarzyskiej zabawy w gronie przyjaciół.

Czym są zatem współcześnie Andrzejki? Historia i tradycja zostały już nieco zapomniane. Dziś Andrzejki to głównie impreza imieninowa. A Andrzej jest jednym z najpopularniejszych imion w Polsce. Tradycyjnie był to także ostatni dzień zabaw, gdyż 1 grudnia w Kościele katolickim rozpoczyna się Adwent, który trwa aż do świąt Bożego Narodzenia.

Tradycje andrzejkowe w zależności od regionu

Każdy region Polski ma swoje własne, unikalne zajęcia i tradycje związane z obchodami Andrzejek. Popularne tradycje andrzejkowe to np. wyścig butów. W tej zabawie wszystkie dziewczęta zdejmują lewy but i ustawiają je w linii od palców do pięty. But znajdujący się z tyłu szeregu przesuwa się następnie na przód szeregu i tak dalej. Sznur butów prowadzi się przez pokój, aż dotrze do progu drzwi. Ta dziewczyna, której but jako pierwszy przekroczy próg, jako pierwsza wyjdzie za mąż.

Ponadto, zanim kobieta poszła spać, zapisywała imiona chłopców, każde na innej kartce papieru. Tradycje andrzejkowe nakazywały je następnie położyć pod poduszkę. Kiedy budziła się następnego ranka, wyjmowała spod poduszki jedną kartkę papieru. Imię na karteczce wskazywało jej męża.

Popularne w niektórych regionach jest rzucanie skórek jabłek. Dziewczyny obierają jabłko ze skórki i przerzucają ją przez ramię. Kiedy oglądają skórkę jabłka, próbują ustalić jaką literę przypomina. Ta będzie pierwszą literą imienia jej przyszłego męża. Jeśli nie widać żadnej litery, oznacza to, że nie wyjdą za mąż w najbliższej przyszłości.

Tradycje i zwyczaje andrzejkowe, które dziś trudno spotkać

Dawniej popularne było nakłuwanie karty z imionami na odwrocie. To tradycje i zwyczaje andrzejkowe, które przywędrowały do Polski z Niemiec. Jest to gra, w której biorą udział zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Bierze się karty, na jednej zapisana jest lista imion chłopców, a na drugiej lista imion dziewcząt. Każda osoba wbija igłę w tylną stronę karty. Imię wkłute igłą jest imieniem przyszłego małżonka.

Tradycje i zwyczaje andrzejkowe przewidywały też interpretacje snów. Innym sposobem, w jaki dziewczyna mogła odkryć imię swojego przyszłego męża, była interpretacja snu z nocy poprzedzającej Dzień Świętego Andrzeja. Mężczyzna, który pojawił się we śnie, jest tym, którego poślubi.

Aby dowiedzieć się, z której strony przybędzie przyszły mąż, kobieta wychodziła z domu i próbowała nasłuchiwać szczekania psa. Mówi się, że kierunek, z którego dochodzi dźwięk, jest tym, z którego przyjdzie przyszły mąż.

Najpopularniejsze wróżby andrzejkowe dla dorosłych

Zgodnie z tradycją Andrzejki pozostają doskonałą okazją do spotkania w gronie przyjaciół. W przeszłości, gdy bardziej przestrzegano okresu przedświątecznego postu, była to też ostatnia szansa na radośniejsze świętowanie. Obecnie imprezy o tematyce andrzejkowej można urządzać w weekend przed lub po święcie, jeśli Andrzejki wypadają w środku tygodnia.

W ten dzień odbywają się też popularne wróżby andrzejkowe dla dorosłych, związane z laniem wosku. To najbardziej znany rytuał związany z tym świętem. Zgodnie z tradycją dziewczyna stopiony wosk ze świecy przelewa przez otwór staroświeckiego klucza. Wosk ląduje w misce z zimną wodą i schłodzony nabiera kształtu. Następnie wosk jest wyławiany i trzymany w świetle, i oczywiście rzuca cień na ścianę. Jak inne wróżby andrzejkowe dla dorosłych, celem jest uzyskanie wiedzy na temat przyszłego małżonka. Cień, który rzuca wosk, może wskazywać na jego cechy, oznaki wyglądu. Dziś jest to zwykła zabawa andrzejkowa, ale wiele lat temu, ten rytuał traktowano bardzo poważnie. Na tyle, że kiedy dziewczyny poznawały swojego przyszłego męża, a jego wygląd czy charakter nie współgrał z wróżbami, to taki związek był uważany za pechowy.